Najmniejszy (największy) ptasi wędrownik

Szczygieł:
RODZINA: łuszczaki
RZĄD: wróblowe

     Jeśli chodzi o wędrówki, szczygła można zaliczyć do ptasich rekordzistów. W ciągu doby potrafi pokonać dystans 309 km. Pomimo małych rozmiarów ciała ma więc bardzo dużo energii.
     Samiec nie różni się wyglądem od samicy. Ptak z charakterystycznym ubarwieniem na głowie. Począwszy od dzioba, występuje kolejno pas piór czerwonych, białych i czarnych. Podczas lotu widać biały kuper i żółte pasy na skrzydłach. Młode osobniki brązowe, z plamkami na grzbiecie i spodzie ciała, brak kolorowego rysunku na głowie. Długość ciała 12,5-14 cm, rozpiętość skrzydeł 24 cm.
     Zjada nasiona, zwłaszcza ostów, oraz różnorodne owady, np. mszyce
     Do lęgu przystępuje 2 razy w roku. Samica sama buduje gniazdo w koronie drzewa. Wyszukuje w tym celu suche łodygi, cienkie gałązki drzew i krzewów oraz mchy i porosty, którymi pokrywa swoją konstrukcję od zewnątrz. W środku wyściela gniazdo sierścią, czasem delikatnymi piórami. Jest to jedno z najpiękniejszych gniazd budowanych przez nasze ptaki. Składa 4-5 niebiesko-białych lub białawych jaj z czerwonobrunatnymi plamkami. Jaja wysiaduje sama. W tym czasie samiec ją karmi. Pisklęta są gniazdownikami.
     Unika zwartych zadrzewień, preferuje zieleń śródpolną, obrzeża lasów, ogrody i sady. W Polsce występuje zarówno w górach, jak i na niżu. Zamieszkuje umiarkowaną strefę Europy i Azji.
Głos: jednolite tony pomieszane ze świergotem i trelami, miłe dla ucha, były powodem kłusownictwa.
Gatunek podlegający ochronie całkowitej.
https://www.youtube.com/watch?v=2QqAhz2-vcc
https://www.youtube.com/watch?v=SKQuJF20vlU
https://www.youtube.com/watch?v=Z1_3lzSP0oI

Samiec szczygła

Samica szczygła

   

Jajko

1 - jajowód
2 - macica (powstawanie pergaminowej błony i skorupki)
3 - kloaka
4 - jajnik
5 - komórka jajowa
6 - kula jajowa otaczana białkiem

Układ rozrodczy kury jest jak taśma produkcyjna. Potrafi dostarczyć nawet 300 jaj rocznie.

Kiedy komórka jajowa dojrzeje i osiągnie rozmiar przyszłego żółtka, opuszcza jajnik i trafia do jajowodu przez jego lejek. W tym miejscu też dochodzi do ewentualnego zapłodnienia. Czasem zdarza się, że jajnik opuszczają dwie komórki, wtedy powstaje jajo z dwoma żółtkami. Wędrując jajowodem, tzw. kula jajowa zostaje otoczona warstwami białka - gęstą i rzadką. W warstwie białka gęstego powstają chalazy, czyli białkowe sznureczki, które utrzymują żółtko w środku jaja. Gdy jajo dociera do części macicznej jajowodu, zostaje otoczone pergaminową błoną. Składa się ona z dwóch ściśle przylegających do siebie blaszek, które rozwarstwiają się jedynie na tępym biegunie jaja, tworząc komorę powietrzną.

W macicy znajdują się także gruczoły odpowiedzialne za otoczenie jaja wapienną skorupką i te odpowiedzialne za jego zabarwienie. Jajo wędruje zwrócone ostrym biegunem do ujścia jajowodu. Dopiero na samym końcu, gdy jest już „gotowe", obraca się. Skorupka jaja jest porowata (najwięcej otworów znajduje się nad komorą powietrzną), dzięki czemu pisklę może oddychać. Zabrudzenie jej np. odchodami może doprowadzić do uduszenia maleństwa. Już dwa dni przed wykluciem pisklęta nawiązują kontakt głosowy z matką i przyszłym rodzeństwem - w ten sposób synchronizują moment przyjścia na świat.

Jajka przeznaczone do sprzedaży muszą być oznaczone specjalnym numerem, w którym zakodowany jest rodzaj chowu (jedna cyfra), kraj pochodzenia (w Unii Europejskiej) oraz numer zakładu produkującego (osiem cyfr). Dla kupujących najważniejszy jest zazwyczaj pierwszy numer oznaczający sposób hodowli kur. Najczęściej spotykane to tzw. trójki oznaczające chów klatkowy - kury całe życie spędzają w ciasnych klatkach, a żeby się wzajemnie nie poraniły przycina się im dzioby. To najmniej humanitarny sposób hodowli, budzący sprzeciw już nie tylko ekologów.

Cyfra 2 oznacza, że zwierzęta co prawda siedzą zamknięte w hali, ale mogą się swobodnie po niej przemieszczać. Jedynka na przodzie to już chów wolnowybiegowy - kury mogą opuszczać kurnik. Jednak jaja od najmniej zestresowanych kur mają oznaczenie 0, co oznacza, że ptaki nie tylko biegają na wolnym wybiegu, ale są także karmione ekologiczną paszą. Kiedy następnym razem staniemy przy półce z jajkami koniecznie sprawdźmy numery na skorupkach. Producenci trójek często na pudełkach umieszczają informacje (np. wiejskie jaja, prosto z zagrody itp), które mogą sugerować, że są to co najmniej dwójki, podczas gdy kupujemy towar najniższej jakości.

Schemat budowy ptasiego jaja. 1. Skorupka. 2. Zewnętrzna blaszka błony pergaminowej. 3. Wewnętrzna blaszka błony pergaminowej. 4, 13. Chalaza. 5, 6, 12. Białko. 7. Błona żółtkowa. 8, 10, 11. Żółtko. 9. Tarczka zarodkowa. 14. Komora powietrzna. 15. Kutikula.

Przykłady różnych jaj

Ptak z pływającego gniazda - łyska

RODZINA: chruściele
RZĄD: żurawiowate

     Samiec nieco większy od samicy. Upierzenie jednolicie czarne. Dziób biały. Na czole biała, rogowa płytka. Nogi szare, długie palce okryte skórnymi płatkami ułatwiające pływanie. Młode osobniki szarawe z jasnym podgardlem, brak białej płytki na głowie. Długość ciała 35-40 cm, rozpiętość skrzydeł 70-80 cm.
     Żywi się delikatnymi częściami roślin, owadami i małżami, zjada też ikrę i skrzek.
     Do lęgu przystępuje raz lub 2 razy w roku. Gniazdo budują wspólnie samiec i samica. Wykorzystują do tego fragmenty roślin przybrzeżnych i wodnych,a samą konstrukcję przytwierdzają  do dna lub roślin. Nadłamanymi liśćmi i łodygami tataraku zabezpieczają gniazdo od góry. Wnętrze wyścielają delikatnymi częściami roślin. Aby móc łatwiej dostać się do gniazda, łyski budują też z roślin swego rodzaju próg. Samica składa 5-10 żółtobiałych jaj, pokrytych czarnymi kropkami. Rodzice wysiadują je na zmianę. Łyska często traci lęgi, więc samica dokłada swoje jaja do najbliższych gniazd innych ptaków. Pisklęta są zagniazdownikami. Często odpoczywają na , mniejszych dodatkowych gniazdach, wybudowanych w tym celu przez rodziców.
     Łyska preferuje zarastające, płytkie zbiorniki wodne z bogatą roślinnością nadbrzeżną. Powoli zaczęła też zasiedlać zbiorniki miejskie, zwłaszcza zimą. Zamieszkuje Niż Polski. Żyje w Eurazji, północnej Afryce, na Nowej Gwinei, w Australii i na Nowej Zelandii.
     Gatunek łowny z okresem ochronnym.
     Głos: donośne i urywane dźwięki.
https://www.youtube.com/watch?v=Adm22N4I9zc
https://www.youtube.com/watch?v=QZUHpDQCz8s

Żołna

RODZINA: żołny
RZĄD: kraskowe

     Barwny ptak ze stosunkowo długim, zagiętym ku dołowi dziobem i wystającymi sterówkami w ogonie. Z wierzchu złocistokasztanowy, od spodu niebieski. Żółte podgardle z dobrze widoczną czarną obwódką. Młode osobniki bardziej matowe, nie tak barwne, z zaokrąglonym ogonem. Długość ciała 28-30 cm, rozpiętość skrzydeł 35-40 cm.
     Poluje w locie na owady, głównie osy, pszczoły, trzmiele, motyle, ważki.
     Do lęgu przystępuje raz w roku. Pary, które połączyły się ze sobą podczas zimowania, pozostają sobie wierne przez kolejne lata. Jaja, w liczbie 4-6, (a nawet 10), składane są na gołej ziemi, w norach wykopywanych w ziemi przez samicę i samca. Para buduje kilka korytarzy, ale jaja składa tylko w jednym z nich. Pozostałe maja służyć zmyleniu drapieżników. Wykopanie nory do gniazdowania to ciężka praca dla pary ptaków, gdyż muszą one usunąć 7-10 kg kamieni, żwiru i piasku. Podczas dnia partnerzy wysiadują białe, kuliste jaja na zmianę. Pisklęta są gniazdownikami. Starsze z nich potrafią czołgać się w stronę rodziców niosących im pokarm.
     Żołna preferuje piaszczyste urwiska w miejscach suchych i nasłonecznionych, zarówno naturalne, jak i stworzone przez człowieka. W Polsce pojawia się na lęgi głównie w południowo-wschodniej części kraju. Poza Polską zamieszkuje południowe i wschodnie tereny Europy, przyległe obszary Azji oraz północno-zachodnią Afrykę.
     Gatunek podlegający ochronie całkowitej.
     Głos: wibrujące dźwięki powtarzane w locie.
https://www.youtube.com/watch?v=32-2GPMbraw
https://www.youtube.com/watch?v=jYtTWkEsWcw

Samica (z lewej) i samiec (z pszczołą) żołny

Sóweczka

RODZINA: puszczykowate
RZĄD: sowy

 Sóweczka prowadzi skryty tryb życia, ale wystarczy wejść  do lasu i zagwizdać, naśladując jej głos, (jednosylabowe, wielokrotne powtarzane wołanie podobne do głosu gila, czasem delikatny odgłos przypominający puszczyka), żeby szybko przekonać się o jej obecności. Najlepszą porą do tego jest zmierzch lub okres godowy.
     Samiec nie różni się wyglądem od samicy. Wierzch ciała ciemnobrązowy z jasnymi plamkami, a spód ciała białawy z ciemnymi prążkami. Szlara owalna. Oczy żółtawe z białymi brwiami. Ogon krótki, pręgowany. Młode osobniki podobne do dorosłych, z jaśniejszym spodem. Długość ciała 16-19 cm w zależności od płci, rozpiętość skrzydeł 35 cm.
     Poszukuje pokarmu zarówno w nocy, jak i w dzień. Poluje na małe gryzonie, a w okresach ich niższej liczebności na ptaki śpiewające.
     Do lęgu przystępuje raz w roku. Nie buduje samodzielnie gniazda, lecz zajmuje stare dziuple dzięciołów. Samica składa 3-8 (średnio 4) białych jaj, których liczba zależy od obfitości pokarmu w okolicy. Podczas ich wysiadywania samiec dostarcza jej pokarm. Podrośniętymi młodymi zajmuje się tylko samiec. Pisklęta są gniazdownikami.
     Preferuje gęste, leśne tereny, rzadko pojawia się w pobliżu ludzkich zabudowań. W Polsce zamieszkuje głównie Puszczę Białowieską i górskie bory świerkowe na południu kraju. Lasy świerkowe są także jej ostoją we Wschodniej Europie i Azji.
     Gatunek podlegający ochronie całkowitej.
https://www.youtube.com/watch?v=-svwI6tmgpg
https://www.youtube.com/watch?v=WNZMZ92Z2xI
https://www.youtube.com/watch?v=ZSZTxBP0QO0

Zaobrączkowane pisklę sóweczki

Pisklęta sóweczki

Jak z jajka powstaje kura?

Jak z jajka powstaje kura? - YouTube

Wykluwanie piskląt

     Przy okazji opisywania kukułki natrafiłam na filmik z wykluwającym się pisklęciem:Naissance d'un oiseau.flv - YouTube

Kukułka

RODZINA: kukułkowate
RZĄD: kukułkowe

     Samiec - upierzony szaro, z ciemnymi, poprzecznymi prążkami na piersi - różnić się może ubarwieniem od samicy. Wśród samic dwie odmiany barwne. Jedna szara, podobna do samce, druga brązoworuda, z czarnymi prążkami na piersi i grzbiecie. Palce zwrócone po dwa do przodu i do tyłu. Niewprawny obserwator może pomylić lecącą, szarą odmianę kukułki z krogulcem. Młode o zmiennym ubarwieniu, zawsze z jasną plamą na potylicy. Długość ciała 31-35 cm, rozpiętość skrzydeł 55-60 cm.
     Kukułka zjada owady, głównie gąsienice motyli.
     Kukułki cechuje pasożytnictwo lęgowe. Samica składa jaja od maja do początku lipca (w sumie ok. 20) do gniazd różnych ptaków żywiących się owadami - najczęściej do gniazda ptaka, który wykarmił ją jako pisklę. Jajo kukułki jest zawsze największe, przy czym ubarwieniem przypomina jaja gospodarza gniazda. W związku z tym jaja kukułek są różnorodnie ubarwione. Jej pisklę także jest większe od innych, bardziej żarłoczne i agresywne w stosunku do piskląt gospodarza. Pisklęta są gniazdownikami.
     Zamieszkuje różne typy lasów i zadrzewień, również te w okolicach łąk i pól, oraz tereny w pobliżu wody. Próbowała zasiedlać parki miejskie, ale obecnie jej liczebność w nich spada. Zamieszkuje całą Polskę. Występuje w Eurazji, z wyjątkiem jej południowych i północnych krańców, oraz w części Afryki.

Gatunek podlega ochronie całkowitej.
Głos: znane nam kukanie u samca, chichoczące tony u samicy.
PTAKI POLSKI - młoda KUKUŁKA wyrzuca jajka z gniazda - YouTube
le coucou , l'oiseau invisible - YouTube

Najcięższy ptak latający świata

Drop

RODZINA: dropie

RZĄD: żurawiowate

     Jest to ptak dosyć egzotyczny i nieznany w naszym kraju - w Polsce ostatni osobnik zginął w 1986 r. 

     Samiec większy od samicy. Wierzch ciała miedzianobrązowy, spód ciała biały. Dziób krótki, szyja gruba, jasnoszara. U samca w okresie godów wąsy z piór zwisające po bokach dzioba, a na grzbiecie czarne, poprzeczne prążki. Samica bez ozdobnych wąsów. Młode osobniki podobne do samicy, z rdzawym wierzchem głowy. Długość ciała samca 90-105 cm, samicy 75-85 cm. Rozpiętość skrzydeł samca 210-240 cm, samicy 170-190 cm.

     W porze letniej drop zjada delikatne pędy i nasiona roślin oraz owady i małe kręgowce. Zimą żywi się głównie pędami roślin.

     Do lęgu przystępuje raz w roku. Samiec gromadzi wokół siebie jak najwięcej samic. W gnieździe, będącym płytkim zagłębieniem w ziemi, samica składa 2-3 szarozielone jaja z nielicznymi, brązowymi plamkami. Sama wysiaduje jaja i karmi młode. Pisklęta są zagniazdownikami.

     Ptak preferuje otwarte tereny, głównie stepy, pastwiska, rozległe łąki i pola uprawne. To właśnie pola uprawne były u nas jego siedliskiem, dopóki nie wyginął. Dzisiaj występuje nielicznie w Europie i Azji.

     Jest to najcięższy ptak latający świata, ale lata niechętnie. Dzięki silnym nogom odbywa wielokilometrowe wędrówki.

Gatunek podlegający ochronie całkowitej.

Głos: rzadko wydawane, burczące dźwięki godowe samca.

Avutarda euroasiática (Otis tarda) Great Bustard - YouTube

Otis tarda - YouTube

Kto mieszka w wiszącym gnieździe?

Remiz

RODZINA: remizy

RZĄD: wróblowe

     Samiec nieco podobny do samicy. Wierzch ciała samca czerwonobrązowy, samicy jasnobrązowy. Spód ciała szary z rdzawym nalotem. Wierzch głowy jasnoszary, a w okolicy oczy szeroki, czarny pas. Młode osobniki szare, bez czarnego pasa po bokach brązowej głowy. Długość ciała 10-11 cm, rozpiętość skrzydeł 16 cm.

     Wiosną i latem zjada owady, zimą poszukuje nasion.

     Do lęgu przystępuje raz lub 2 razy w roku. Samiec buduje bardzo ciekawe, mocne gniazdo. Ma ono kształt zamkniętego woreczka z bocznym, podłużnym wejściem. Powstaje z roślinnego lub zwierzęcego puchu i poprzetykane jest roślinnymi włóknami. Można je zauważyć zawieszone nisko nad wodą na końcach cienkich gałązek. Samiec remiza buduje kilka gniazd w jednym sezonie lęgowym i łączy się z jedną albo kilkoma samicami. Samica składa 2-8 białych jaj. Są one wysiadywane przez samca lub samicę. Jeśli jaja wysiaduje samica ich liczba w gnieździe jest większa od liczby jaj wysiadywanych przez samca. Pisklęta są gniazdownikami.

     Remiz preferuje tereny w pobliżu zbiorników i cieków wodnych. Szuka tam niedużych, liściastych zadrzewień, głównie wierzb, brzóz i topoli. Po okresie lęgów lubi też zamieszkiwać trzcinowiska. W Polsce jest pospolitym ptakiem nizin, przede wszystkim dolin rzecznych. Zamieszkuje umiarkowaną strefę Europy i Azji.

     Gatunek podlega ochronie całkowitej.

     Głos: cichy, delikatny świergot lub przeciągłe wabienie.

Remiz - YouTube

PUNGMES. Eurasian Penduline Tit. (Remiz Pendulinus) - YouTube

Moudivlacek luzni hnizdeni Remiz pendulinus Eurasian Penduline Tit Adolf Goebel - YouTube

A kto tak pięknie śpiewa?

Słowik rdzawy

RODZINA: drozdowate

RZĄD: wróblowe

     Samiec nie różni się wyglądem od samicy. Wierzch ciała brązowy, pierś jasna, ogon rdzawobrązowy. Młode osobniki o podobnym ubarwieniu, tylko z łuskowatymi plamkami. Długość ciała 16-17 cm, rozpiętość skrzydeł 25 cm.

     Zjada różne drobne owady oraz jagody.

     Do lęgu przystępuje raz w roku. Jego gniazdo można zaobserwować w trawie lub wśród kolczastych krzewów. Budowane jest ono prawdopodobnie tylko przez samicę z suchych liści w dole, w górze wykończone korzonkami, suchą trawą i mchem, a wyścielone sierścią. Samica składa 4-5 oliwkowozielonych lub oliwkowobrunatnych jaj z brunatnymi plamkami oraz delikatnymi, czarnymi zygzakami i sama je wysiaduje. Pisklęta są gniazdownikami. Po pewnym czasie od ich wyklucia samiec pomaga w ich wykarmieniu.

     Słowik rdzawy wybiera bardziej suche obszary. Jest jedynym słowikiem, którego można spotkać w zadrzewieniach śródpolnych i czasem na obszarach miejskich. Lubi zaniedbane ogrody i stare cmentarze. W Polsce występuje w południowo-zachodniej części kraju. Zasiedla zachód, południe i południowy wschód Europy.

     Słowik rdzawy jest tzw. bilźniaczym gatunkiem ze słowikiem szarym. Oznacza to, iż pierwotne osobniki te żyły wspólnie, a zostały rozdzielone w wyniku ostatniego zlodowacenia. Kiedy znów się połączyły ropżniły się albo wyglądem, albo śpiewem.

     Gatunek podlegający ochronie całkowitej

     Głos: donośny, melodyjny śpiew o różnych trelach, słyszany w dzień i w nocy; najpiękniejszy ptasi śpiew.

Słowik rdzawy, 07.05.2015 r., Świdnica, n. Witoszówką - YouTube

Αηδόνι τα λέει στο χέρι!!! (Luscinia megarhynchos) - YouTube

Jaja słowika rdzawego

Ptaki śpią podczas lotu

Ostatnio usłyszałam o nowym odkryciu naukowców dotyczącym wypoczynku ptaków podczas emigracji: Ptaki mogą spać latając! Co prawda tego snu wiele nie zażywają (tylko ok. godziny na dobę), ale daje im on dużo sił na bardzo długie loty. A co więcej, podczas drzemki znajdują się w fazie   snu REM z ang. rapid eye movement - snu o szybkim ruchu gałek ocznych. W tej fazie występują marzenia senne. Człowiek rozluźnia mięśnie, a śniąc o ruchu, nie porusza się. Ptaki jednak nie tracą zdolności poruszania skrzydłami. Jest to jednopółkulowy sen wolnofalowy - jedna półkula "śpi", oko odpowiadające tej półkuli jest zamknięte. Druga półkula jest w stanie czuwania, a oko otwarte.

Gniazdowniki i zagniazdowniki

Opisując ptaki, określam ich młode jako gniazdowniki lub zagniazdowniki. No, dobrze, ale o co chodzi? Wstawiam więc definicję z Wikipedii:

Gniazdowniki  – określenie gatunków zwierząt, których młode po urodzeniu nie są zdolne do samodzielnego życia i wymagają opieki rodziców, w związku z czym dłuższy czas spędzają w gnieździe. Gniazdowniki najczęściej rodzą się nagie (bez upierzenia lub sierści) i ślepe, czasami są pokryte rzadkim puchem lub włosem. Nie potrafią same zdobywać pożywienia i są całkowicie uzależnione od pomocy dorosłych, które je ogrzewają i karmią.

Najczęściej wymienianymi gniazdownikami wśród zwierząt są ptaki. Do gniazdowników należą m.in. ptaki drapieżne, wróblowe, gołębiowate i dzięciołowate.

Gniazdownikami są jednak także gatunki gryzoni jak i ssaków drapieżnych, a nawet ryb (głowacz białopłetwy) oraz człowiek.

Gniazdowniki u ptaków wykluwają się na wcześniejszym etapie rozwoju osobniczego (zwłaszcza rozwoju mózgu) niż zagniazdowniki. Żółtko w jajach tych gatunków stanowi 15-27% masy.

Gniazdowniki zaraz po wykluciu

Zagniazdownik – określenie gatunków ptaków, których pisklęta bardzo szybko po wykluciu z jaja są zdolne do samodzielnego życia i nie przebywają w gnieździe. Są one pokryte gęstym puchem, sprawnie chodzą, biegają (niektóre także pływają), potrafią utrzymać stałą temperaturę ciała. Opuszczają gniazdo w trakcie pierwszego dnia od wyklucia i samodzielnie zbierają pokarm (wskazywany przez rodziców). Rodzice przez pewien czas prowadzą je, chronią przed napastnikami i ogrzewają pod skrzydłami.

Zagniazdowniki wykluwają się na późniejszym etapie rozwoju osobniczego (zwłaszcza rozwoju mózgu) niż gniazdowniki. Żółtko w jajach tych gatunków stanowi 30–40% masy.

Typowymi zagniazdownikami są: kaczki, gęsi (w tym łabędzie), kurowate. Pisklęta tylko około 20 gatunków ptaków od momentu wyklucia nie korzystają z pomocy rodziców (mogą ich nawet nie widzieć), są w pełni zdolne do samodzielnego życia, niektóre już w ciągu pierwszego dnia potrafią fruwać.

Łabędż niemy jako przykład zagniazdownika

Wilga

RODZINA: wilgi
RZĄD: wróblowe

     Na świecie żyje ok. 26 gatunków wilg, ale tylko ten jeden gatunek występuje w Europie. Jest on egzotyczną ozdobą wśród naszych ptaków, gdyż pozostałe wilgi zamieszkują tropikalne obszary Azji, Afryki i Australii.
     Samiec jaskrawożółty, z czarnymi skrzydłami, czarną częścią ogona i czerwonym dziobem. Samica z oliwkowozielonym grzbietem, a spodem ciała jasnoszarym, z ciemnymi kreskami oraz z różowym dziobem. Młode osobniki bardziej podobne do samic, z ciemnobrązowym dziobem. Można je odróżnić od osobników dorosłych także po wyglądzie ogona: U dorosłego osobnika środkowe pióra ogona mają szerokie, zaokrąglone zakończenia, u młodego osobnika są węższe i ostro zakończone.
     Długość ciała ok. 25 cm, rozpiętość skrzydeł 45 cm.
     Żywi się owadami i różnymi owocami. Lubi m.in. dojrzałe czereśnie i porzeczki.
     Do lęgu przystępuje raz w roku, gdyż przebywa u nas bardzo krótko. Gniazdo tego ptaka to jedna z najstaranniej budowanych ptasich konstrukcji. Samica  zbiera źdźbła trawy, mech, pióra i sierść, by złożyć je w koszyczek umieszczony w rozwidleniu gałęzi; w miastach wykorzystuje ponadto kawałki materiałów, sznurki i papier. Składa 3-4 białe jaja z nielicznymi, brązowo-czarnymi plamkami. Wysiaduje je na zmianę z samcem. Para wspólnie opiekuje się młodymi. Pisklęta są gniazdownikami.
     Wilga preferuje lasy liściaste i mieszane oraz zadrzewienia śródpolne i nadrzeczne. Lubi przebywać w koronach drzew i rzadko siada na ziemi. Występuje na Niżu Polskim. Zam,ieszkuje prawie całą Europę, na wschód sięga po Indie i Tybet.
     Gatunek podlega ochronie całkowitej.
     Głos: czysty, fletowy gwizd.
Wilga - YouTube

Dorosły i młody samiec wilgi

Jerzyk

RODZINA: jerzykowate
RZĄD: jerzykowate

Jaja jerzyka, a poniżej jaja zewnętrznego pasożyta jerzyków - owada kurcinki

     Jerzyk większą część życia jerzyk spędza w locie. W powietrzu zbiera pożywienie i materiał na gniazdo, pije krople deszczu, kopuluje i śpi, szybując z wiatrem na dużej wysokości (do 2,5 km). Może pozostawać w locie bez przerwy przez 2 do 3 lat. Ląduje przede wszystkim podczas okresu lęgowego, budując gniazdo i karmiąc pisklęta. Ponadto czasami odpoczywa, chwytając się pazurkami pionowej ściany skały lub budynku. Jest jednym z najszybszych ptaków spotykanych w Europie, największe szybkości osiąga w locie grupowym. W pogoni za zdobyczą osiąga prędkość 200 km/h. Najdłuższy czas życia zaobrączkowanego jerzyka to 21 lat.
      
     Samiec podobny do samicy. Upierzenia matowoczarne, z wyjątkiem białej plamy na podgardlu, 

która jest niewidoczna podczas lotu. Skrzydła długie , sierpowatego kształtu, ogon dość krótki i rozwidlony. 

Młode osobniki z jasnymi końcówkami piór. Długość ciała 16-18 cm, rozpiętość skrzydeł 40-45 cm.

     Pokarm jerzyka stanowią latające owady, m.in. drobne chrząszcze, muchy, komary, bąki i motyle. 

Ptak chwyta zdobycz w bardzo szybkim locie. W razie niesprzyjającej pogody pożywienia szuka coraz dalej od lęgowiska.

     Lęg wyprowadza raz w roku. Co roku wraca na stare lęgowisko, a jeśli jest ono już zajęte, wyrzuca obce gniazdo razem z lęgiem.

Swoje gniazdo buduje ze źdźbeł trawy, wełny, piór, włosów i suchych liści chwytanych w locie i sklejanych śliną.

Umieszcza je w szczelinach skalnych, wyrwach w murach, na strychu albo w dziupli.  Nie wiadomo, czy para ptaków buduje gniazdo razem,

ale razem wysiadują jaja i karmią młode. Samica składa 2-3 matowobiałe jaja. Jerzyk gniazduje kolonijnie. Pisklęta są gniazdownikami.
     
     Większą część życia ptak ten spędza w powietrzu, nie siadając na ziemi czy gałęziach, ponieważ nie może z nich odlecieć. 

Lata gromadnie. Żyje w całej Polsce, głównie w miastach, dużo rzadziej w starych lasach bądź na terenach skalistych. 

Zamieszkuje całą Europę i część Azji.

     Gatunek podlega ochronie całkowitej. Głos: ostry i przenikliwy świst. 
Jerzyk - YouTube
jerzyk (apus apus) - wypuszczenie - YouTube

Łabędź niemy

Łabędź niemy

RODZINA: kaczkowate

RZĄD: blaszkodziobe

     Łabędzią parę i ich gniazdo udało mi się sfotografować na stawie przy ul. Bankowej w Bolesławcu. Zdjęcia mają złą jakość, ponieważ robiłam je telefonem i pod słońce. Niestety nie widać na nich jajek złożonych w puchowym gnieździe ani samych łabędzich rodziców, dlatego wstawiam jeszcze zdjęcia z internetu:
.



Na pierwszym zdjęciu znajduje się łabędź z młodymi, na drugim dorosły łabędź, na na trzecim młody.
     Samiec jest nieco większy od samicy. Upierzenie jest białe. Długa szyja wygięta łukowato. Dziób pomarańczowoczerwony, u jego nasady znajduje się mięsisty, czarny wyrostek (tzw. guz), który jest wyraźnie mniejszy u samicy. Nogi czarne, spięte błoną pławną. Młode osobniki brązowo-szare, z ołowianoszarym dziobem, bez czarnego wyrostka. Długość ciała 125-160 cm, rozpiętość skrzydeł 200-204 cm.
     Zjada rośliny wodne, trawy, zboża oraz drobny pokarm zwierzęcy.
     Do lęgu przystępuje raz w roku. Łączy się w stałe pary na wiele lat. Jego gniazdo jest ukryte na lądzie wśród nadbrzeżnych roślin lub w płytkiej wodzie - wtedy dosięga dna. Łabędzie budują je z części tataraku i sitowia. Wnętrze wyściela suchymi i świeżymi fragmentami roślin oraz puchowymi piórami. Samica składa 5-7 zielonkawoszarych jaj. Samiec pływa w pobliżu gniazda, strzegąc samicy i lęgu. Para wspólnie wodzi młode, które są zagniazdownikami.
     Łabędzie preferują duże jeziora i stawy z szuwarami, rozlewiska i delty rzek z przyległymi terenami nadbrzeżnymi, stawy hodowlane, zarastające zbiorniki. Chętnie osiedlają się także w miastach, gdzie coraz liczniej zimują. Występują w całej Polsce, zamieszkuje Wyspy Brytyjskie, centralną i północną Europę, nizinne regiony Azji.
     Aby zmniejszyć liczbę łabędzi ginących w miastach z powodu zimna, należałoby rozpocząć ich dokarmianie dopiero po nastaniu mrozów - nie zaniknie wtedy instynkt odlotu zimowego.
     Gatunek podlegający ochronie całkowitej.
     Głos: czasem nosowe trąbienie lub syk.
 Syczenie łabędzi: https://www.youtube.com/watch?v=6zJ0Z4IUC6g